Όταν ο Φιλελευθερισμός είναι στάση ζωής
‘’Είμαι φιλελεύθερος και οι ιδέες που εκφράζω είναι φιλελεύθερες’’ δηλώνει συχνά ο Αριστείδης Χατζής. Αυτό είναι και το πρώτο πράγμα που θέλει να ξεκαθαρίσει όταν μιλά για το βιβλίο Φιλελευθερισμός της σειράς ΜΙΚΡΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος, πως ‘’Πρόκειται για ένα βιβλίο για το τι εγώ νομίζω πως είναι φιλελευθερισμός’’.
Η διαμόρφωση της φιλελεύθερης ιδεολογίας του Αριστείδη Χατζή ξεκίνησε από το οικογενειακό περιβάλλον του: ‘’Ανήκω σε μια οικογένεια όπου είχα παραστάσεις από όλες τις πολιτικές ιδεολογίες. Στην οικογένεια μου υπήρχε ένας πλουραλισμός ιδεών αλλά και ανοχή’’ αποκάλυψε στην επίσημη παρουσίαση του βιβλίου του.
Ακολούθησαν οι σπουδές του στη Νομική Σχολή και το μεταπτυχιακό του στην Ιστορία, Φιλοσοφία και Κοινωνιολογία του Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Οι μεταπτυχιακές σπουδές του συνεχίστηκαν στη Φιλοσοφία του Δικαίου και Οικονομική Ανάλυση του Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Σικάγο ενώ το 1999 έλαβε το διδακτορικό του: An Economic Theory of Greek Contract Law.
Το Νοέμβριο του 2000 ο Αριστείδης Χατζής ξεκινά την ακαδημαϊκή του καριέρα ως Λέκτορας, το Μάιο του 2005 εκλέγεται Επίκουρος Καθηγητής, τον Απρίλιο του 2011 γίνεται Αναπληρωτής Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας & Θεωρίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και πλέον κατέχει τη συγκεκριμένη Έδρα. Παράλληλα, είναι διδάκτωρ Δικαίου & Οικονομικών (Law & Economics) του University of Chicago, δικηγόρος, μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Society of European Contract Law και του European Network for Better Regulation. Είναι επίσης μέλος των Επιστημονικών Συμβουλίων του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) και του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚεΦιΜ). Από τον Μάρτιο του 2014 μέχρι τον Μάιο του 2016 υπηρέτησε ως μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ). Έχει τιμηθεί με υποτροφίες και ακαδημαϊκά βραβεία, ενώ εργασίες του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά, και σε συλλογικούς τόμους.
Πρόσφατα επιμελήθηκε το συλλογικό έργο Law and Economics: Philosophical Issues and Fundamental Questions (London/New York: Routledge, 2015) ενώ έχει να επιδείξει μια πλούσια αρθρογραφία σε μεγάλα μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα (Το Βήμα, Tα Νέα, Ελευθεροτυπία, Καθημερινή, Protagon, VICE κ.α.) και στο εξωτερικό (New York Times, Financial Times, Wall Street Journal, κ.α.)
Με ένα τόσο εντυπωσιακό βιογραφικό και βαθιά γνώση της νομικής επιστήμης το πρώτο που θα περίμενε κανείς είναι πως ο Αριστείδης Χατζής χρησιμοποιεί μια ξύλινη γλώσσα, κάτι το οποίο απέχει πολύ από την πραγματικότητα όσον αφορά τόσο τον γραπτό, όσο και τον προφορικό του λόγο. Πλεονέκτημα που έχει φέρει και πολλές συνεντεύξεις σε ελληνικούς ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς και διεθνή μέσα ενημέρωσης (BBC, Bloomberg News, Economist, Euronews, Financial Times, Guardian, Spiegel, National Public Radio, New York Times, Time, Voice of America, Wall Street Journal, Βελγική, Γαλλική, Γερμανική, Ιταλική, Ιρλανδική, Κινέζικη, Κορεάτικη, Σουηδική, Φινλανδική Δημόσια Τηλεόραση, κ.α.)
Η άμεση κατανόηση των αναλύσεων του Αριστείδη Χατζή ίσως να οφείλεται στην καθημερινή του διάδραση με φοιτητές. Η λέξη «διάδραση» δεν είναι τυχαία γιατί ο Αριστείδης Χατζής δεν είναι σίγουρα ένας καθηγητής του εδράνου. ‘’Αυτό που μ’ ενδιαφέρει περισσότερο είναι οι φοιτήτριες και οι φοιτητές μου. Επιδιώκω να έχω προσωπική σχέση μαζί τους – με τη καθεμιά και τον καθένα ξεχωριστά, όσο αυτό είναι δυνατό. Προφανώς ελάχιστες/οι ανάμεσά τους βρίσκονται κοντά στις φιλελεύθερες ιδέες. Όμως με αντιμετωπίζουν πάντα με σεβασμό και νομίζω, με ενδιαφέρον. Θέλουν να ακούσουν τι θα πω και ακόμα κι αν διαφωνούν έντονα συνεχίζουν να με παρακολουθούν. Τώρα, αν με ρωτήσετε πώς ανέχονται κάποιον τόσο ανοικτά φιλελεύθερο θα σας απαντήσω ότι για να αποκτήσεις την εμπιστοσύνη τους και να κερδίσεις τον σεβασμό τους θα πρέπει να είσαι ειλικρινής μαζί τους και να δημιουργείς ένα κλίμα ανοικτότητας, διαλόγου και αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Αυτό τουλάχιστον προσπαθώ να πετύχω. Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές μου γνωρίζουν ότι μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα στις τάξεις μου, ότι αξιολογείται θετικά το δομημένο επιχείρημα και η κριτική σκέψη’’ έχει δηλώσει σε συνέντευξη του στο Andro.gr.
Ναι, για τον Αριστείδη Χατζή ο φιλελευθερισμός δεν αποτελεί μια ουτοπική θεωρία ή ένα δημοφιλές θέμα ανάλυσης σε φόρουμ και πάνελ, αλλά μία στάση ζωής. Έτσι, εφαρμόζει στην πράξη βασικές αρχές όπως την ισότητα των ευκαιριών και την ελευθερία του λόγου, δεν παύει να τονίζει πως υποχρέωση του φιλελεύθερου κράτους είναι να εξασφαλίζει την αξιοπρέπεια των πολιτών και να ξεκαθαρίζει πως δεν νοείται οικονομικός φιλελευθερισμός δίχως τον κοινωνικό.
Για τον ίδιο, το βιβλίο Φιλελευθερισμός που ανήκει στη σειρά ΜΙΚΡΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ είναι ακριβώς αυτό: μια Εισαγωγή στη σημαντική όσο και παρεξηγημένη κοσμοθεωρία ελπίζοντας, ως νομικό μυαλό, πως μέσα από ένα βιβλίο 25.000 λέξεων θα αποδείξει (για αρχή) πως μια ιδεολογία δεν μπορεί να προηγηθεί της επιστήμης.
Μετά την πετυχημένη έκδοση του Φιλελευθερισμού και θέλοντας να εμβαθύνει στην πρακτική εφαρμογή των αρχών της φιλελεύθερης ιδεολογίας, ο Αριστείδης Χατζής εξέδωσε στις Εκδόσεις Παπαδόπουλος τον τίτλο Επιχειρήματα Ελευθερίας. Στο ανθολόγιο εφαρμοσμένου φιλελευθερισμού όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος, δεν διστάζει να παραθέσει επιχειρήματα για ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα, όπως το δικαίωμα παιδοθεσίας στα ομόφυλα ζευγάρια και για τον κίνδυνο του εθνολαϊκισμού, ενώ παράλληλα αφιερώνει ξεχωριστά κεφάλαια στην οικονομική ελευθερία και στο φαινόμενο της πολιτικής βίας.
Στη συνέχεια ο καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών επέστρεψε συγγραφικά στις ΜΙΚΡΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ με τον τίτλο Θεσμοί στο οποίο καταπιάνεται με τη σύγχρονη θεωρία των θεσμών όπως αυτή διαμορφώνεται στις φιλελεύθερες δημοκρατίες. Χρησιμοποιώντας ξανά την ευσύνοπτη και ταυτόχρονα εμπεριστατωμένη πένα του, ο Αριστείδης Χατζής απαντά σε επίκαιρα κοινωνικά ερωτήματα όπως “Τι είναι το κράτος δικαίου”, “Γιατί η ελληνική κρίση είναι κυρίως θεσμική” και “Γιατί η πολιτική άγνοια και ο οικονομικός αναλφαβητισμός οδηγούν στον λαϊκισμό”, ενώ παράλληλα κάνει μια εισαγωγή στην οικονομική ανάλυση του δικαίου, τα θεσμικά οικονομικά και τη θεωρία της δημόσιας επιλογής.
Ανεξάρτητα από το αν κάποιος συμφωνεί ή διαφωνεί με τις απόψεις και την ιδεολογία που πρεσβεύει ο Αριστείδης Χατζής, είναι χρήσιμο να διαβάσει τα βιβλία και τα άρθρα του ή να τον ακούσει να μιλά γιατί τα επιχειρήματά του μόνο ωφέλιμη “τροφή για σκέψη” θα αποτελέσουν για τη λειτουργία της κοινωνίας και τον κοινωνικό διάλογο.
