Γράφει η Κατερίνα Ζαμαρία
Γιατί κάποια παιδιά δυσκολεύονται να κάνουν φιλίες; Υπάρχει τρόπος να βοηθηθούν από γονείς και εκπαιδευτικούς;
Κίνητρο για να γράψει το βιβλίο, όπως δηλώνει στην εισαγωγή η Καρολάιν Μαγκουάιαρ, στάθηκε το αγωνιώδες ερώτημα, που έδωσε και τον τίτλο, ενός οχτάχρονου αγοριού που παρουσίαζε δυσκολίες στο σχολείο και είχε εκρήξεις θυμού. Όπως ο οχτάχρονος, πολλά παιδιά αισθάνονται αόρατα, δεν καταλαβαίνουν γιατί τα αγνοούν στο διάλειμμα, γιατί δεν τα θέλουν στην ομάδα μπάσκετ, γιατί κανείς δεν τα προσκαλεί στα πάρτι γενεθλίων, γιατί δεν έχουν κανέναν να παίξουν…
Σύμφωνα με τους ειδικούς στην παιδική ανάπτυξη, παιδιά που δυσκολεύονται να αντιληφθούν τα κοινωνικά «σήματα» και να διαχειριστούν αναλόγως τη συμπεριφορά τους έχουν έλλειμμα κοινωνικών δεξιοτήτων. Έτσι, δυσκολεύονται να «διαβάσουν» τους κανόνες των κοινωνικών σχέσεων και να προσαρμόσουν τη συμπεριφορά τους, με αποτέλεσμα να υφίστανται την απόρριψη και τον αποκλεισμό. Οι κοινωνικές αδυναμίες οφείλονται σε ένα πλέγμα παραγόντων, ωστόσο καθοριστικό ρόλο παίζει το μέρος εκείνο του εγκεφάλου που διαχειρίζεται τις πολύπλοκες συνδέσεις για την κοινωνική συμπεριφορά, το δίκτυο των επιτελικών λειτουργιών.
Δεδομένου ότι σήμερα πια οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι οι κοινωνικές δεξιότητες μπορούν να αναπτυχθούν, όταν τα παιδιά με κοινωνικές δυσκολίες εκπαιδευτούν συστηματικά συμμετέχοντας σε σχετικές δραστηριότητες, το βιβλίο αποτελεί έναν πρακτικό οδηγό που προσφέρει στους γονείς και τους εκπαιδευτικούς αποτελεσματικές στρατηγικές για να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες, να ξεπεράσουν δυσκολίες στις φιλίες τους και να χτίσουν την αυτοπεποίθησή τους, μέσα από μια επιστημονική αλλά προσιτή προσέγγιση.
Ιδανικό για παιδιά με κοινωνικές αδεξιότητες, ΔΕΠΥ ή άλλες δυσκολίες, αυτό το βιβλίο συμβάλλει στην καλλιέργεια ουσιαστικών σχέσεων και τη δημιουργία ενός ισχυρού υποστηρικτικού δικτύου.
Η συγγραφέας, οικογενειακή σύμβουλος και ειδική στον τομέα της κοινωνικής και συναισθηματικής μάθησης, καθώς και σε θέματα ADHD (γνωστή στα ελληνικά ως ΔΕΠ-Υ: Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας), προσφέρει ένα δομημένο πρόγραμμα με ασκήσεις, προσαρμοσμένες σε παιδιά διαφόρων ηλικιών. Μέσα από πρακτικές τεχνικές, κατανοητά παραδείγματα και δοκιμασμένες μεθόδους, το βιβλίο προσφέρει εργαλεία για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της συναισθηματικής νοημοσύνης και συνδράμει τους φροντιστές, ώστε να βοηθήσουν τα παιδιά να κατανοήσουν τους άλλους, να διαχειριστούν τις αλληλεπιδράσεις τους και να δημιουργήσουν ουσιαστικές φιλίες. Ιδανικό για παιδιά με κοινωνικές αδεξιότητες, ΔΕΠΥ ή άλλες δυσκολίες, αυτό το βιβλίο συμβάλλει στην καλλιέργεια ουσιαστικών σχέσεων και τη δημιουργία ενός ισχυρού υποστηρικτικού δικτύου.
Είναι σημαντικό το ότι η συγγραφέας απενοχοποιεί τα παιδιά, εξηγώντας πως κανένα τους δεν αποφασίζει εσκεμμένα να σαμποτάρει τον εαυτό του, να απογοητεύσει τους γύρω του ή να αποτύχει. «Αν μπορούσαν θα το έκαναν» είναι η φράση-κλειδί που καλεί τους εμπλεκόμενους με παιδιά να θυμούνται, καθώς αυτό αποτελεί το πρώτο βήμα για να αλλάξει κάποιος τον τρόπο που βλέπει τις «αδέξιες» συμπεριφορές των παιδιών. Υποστηρίζει πως μαθαίνοντας ένα παιδί να δουλεύει με την «καλωδίωση» του δικού του εγκεφάλου, που είναι μοναδική, μαθαίνει πρώτα να διακρίνει τι το κρατά πίσω και μετά τι να κάνει γι’ αυτό.
Το βιβλίο δομείται σε τέσσερα μέρη. Στο πρώτο, το περισσότερο θεωρητικό, αναλύονται με απλά λόγια οι αρχές των νευροεπιστημών και οι συμπεριφορικοί παράγοντες που διαμορφώνουν το έλλειμμα κοινωνικών δεξιοτήτων στα παιδιά. Στο δεύτερο μέρος, δίνεται το γενικό πλάνο δράσης του γονιού, του εκπαιδευτικού ή του θεραπευτή, καθώς και αρχές και δεξιότητες (όπως η ανακλαστική ακρόαση, η ανοιχτή έρευνα και ο έπαινος), έτσι ώστε να είναι αποτελεσματική η παρέμβαση και η «προπόνηση» του παιδιού σε ένα πρόγραμμα ανάπτυξης των δεξιοτήτων στις οποίες υπολείπεται. Το τρίτο μέρος, που είναι και το πλέον εκτενές, περιλαμβάνει τις «Σειρές Μαθημάτων της Επιτελικής Λειτουργίας». Με ερωτηματολόγια, που βοηθούν να αξιολογηθούν με ακρίβεια οι κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού, προσφέρει πλήθος παιδοκεντρικών δραστηριοτήτων βαθμιαίας ανάπτυξης δεξιοτήτων. Τέλος, στο τέταρτο μέρος περνάει από την εξάσκηση στο σπίτι στον σχεδιασμό συναντήσεων για παιχνίδι, καθώς και στη χάραξη στρατηγικής αντιμετώπισης προβλημάτων που ενδέχεται να προκύψουν. Δίνονται πρακτικές συμβουλές και παραδείγματα για το πώς οι αστοχίες, οι αναποδιές και οι αντιστάσεις του παιδιού από μέρος του προβλήματος μπορούν να αξιοποιηθούν ως μέρος της επίλυσής του.
Στον επίλογο, απευθυνόμενη στους γονείς, τους οποίους πρωτίστως αφορά το βιβλίο, η συγγραφέας επισημαίνει δύο βασικά πράγματα. Κατ’ αρχάς το γεγονός ότι έχουν το πλεονέκτημα –συγκριτικά με οποιονδήποτε άλλο– να είναι εκεί, στην πρώτη γραμμή, πλάι στο παιδί. Βεβαίως, αυτό προϋποθέτει εκ μέρους τους να διαθέσουν χρόνο, αξιοποιώντας τις καθημερινές «διδακτικές στιγμές». Η δεύτερη επισήμανση αφορά τις προσδοκίες. Εύστοχα υπενθυμίζει παλιότερη διαφήμιση της Volkswagen που έλεγε «Think small». Γιατί είναι θεμελιώδες να κατακτά ένα παιδί μικρές νίκες και να του αναγνωρίζονται, αφού «οι μικρές νίκες οδηγούν σε μεγάλα επιτεύγματα».
Οι κοινωνικές δεξιότητες δεν αφορούν μόνο μικρές καθημερινές συμπεριφορές. Συνιστούν θεμέλιο για να αντιλαμβάνεται κάποιος τη συνολική εικόνα, αλλά και τη θέση και τον ρόλο του σε αυτήν. Έτσι, το βιβλίο λειτουργεί ως ένα πραγματικά χρήσιμο εργαλείο για όσους ασχολούνται με παιδιά, ασχέτως ιδιότητας, που τα βοηθά να το καταφέρουν.
Πηγή: Diastixo.gr
