Ο Richard Clogg έχει συνδέσει το όνομά του με τη διδασκαλία της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, παρόλο που όταν βρέθηκε πριν από 50 χρόνια για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το ενδιαφέρον του ήταν αρχικά στραμμένο στον Χρυσό Αιώνα του Περικλή. Τα γεγονότα της ταραχώδους δεκαετίας του ’60 άλλαξαν τα σχέδια του τότε μεταπτυχιακού φοιτητή Ιστορίας και έτσι το 1969 ξεκίνησε να διδάσκει Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία στο King’s College του Λονδίνου. Η Χούντα είχε ήδη επιβληθεί στην Ελλάδα και ο Richard Clogg έζησε από κοντά τα τεκταινόμενα της περιόδου εκείνης σε Αθήνα και Λονδίνο, και μετέφερε την εμπειρία του στο βιβλίο Greek to me – A Memoir of Academic Life, το οποίο θα κυκλοφορήσει σε λίγους μήνες στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος.
Πέρα από τη λεπτομερή αποτύπωση της μαύρης σελίδας της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, ο ομότιμος καθηγητής Βαλκανικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης αποκαλύπτει στο βιβλίο του και πολλές άγνωστες πτυχές της δικής του συμβολής στον αντιδικτατορικό αγώνα. Όπως το συμβάν του Σεπτεμβρίου του 1968 το οποίο αποκαλύπτεται σε σχετικό άρθρο της «Καθημερινής»:
Καθώς έφευγε από το «limeri» της Ελένης Βλάχου, το γραφείο της στο κέντρο του Λονδίνου απ’ όπου εξέδιδε το αγγλόφωνο περιοδικό «Hellenic Review», πήρε στα χέρια του ένα έγγραφο από την τέως εκδότρια της «Κ» για να το μεταφράσει, όπως συνήθως έκανε. «Ήταν μια αναφορά δυναμίτης. Έφτασε στα χέρια της διά μέσου του Κωνσταντίνου Καραμανλή από μια διαρροή στα κεντρικά των συνταγματαρχών. Η αναφορά αποκάλυπτε ότι ο υπεύθυνος των δημοσίων σχέσεων της χούντας αποζημίωνε έναν Βρετανό βουλευτή των Εργατικών, τον Γκόρντον Μπάτζιερ, για να διαμορφώνει θετική εικόνα για τους συνταγματάρχες, κάτι που φυσικά εκείνος αργότερα αρνήθηκε.
Μόλις αντιλήφθηκε το περιεχόμενο της αναφοράς, ο καθηγητής ήρθε αμέσως σε επαφή με την Ελένη Βλάχου:
«Της είπα, με άλλα λόγια, ότι η έκθεση είναι πολύ σημαντική για να βγει στο περιοδικό της και συμφώνησε να τη δώσω σε δημοσιογράφο των “Κυριακάτικων Τάιμς”. Για την ακρίβεια της μετάφρασης από τα ελληνικά στα αγγλικά φώναξα για βοήθεια τον Αλέξη Δημαρά», γεγονός που, όπως σημειώνει γελώντας, οδήγησε τους δικτάτορες να ψάχνουν τη διαρροή στο Λονδίνο αντί στην Αθήνα. Ωστόσο, ο Μόρις Φρέιζερ, που είχε αναλάβει τις δημόσιες σχέσεις της χούντας με το εξωτερικό, έμαθε τι επρόκειτο να γίνει και κατάφερε να πάρει δικαστική εντολή απαγόρευσης της δημοσίευσης της έκθεσης λίγες ώρες πριν το φύλλο πάει στο τυπογραφείο. Η απαγόρευση διόγκωσε το επίμαχο θέμα και άρθρα για την ελευθερία του Τύπου κυκλοφόρησαν στα ΜΜΕ της Αγγλίας:
«Μέχρι και η “Πράβντα” είχε ένα κομμάτι για το επικείμενο σκάνδαλο με τίτλο “Ελληνικές μηχανορραφίες”» γράφει ο Richard Clogg στο βιβλίο του.
Έπειτα από δικαστικό αγώνα, και ενώ οι συνταγματάρχες τερμάτισαν τη συνεργασία τους με τον Φρέιζερ στο «μεγαλύτερο συμβόλαιο ξένης κυβέρνησης στη Βρετανία» (σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, οι υπηρεσίες του Φρέιζερ κόστισαν 100.000 λίρες, περίπου 1,7 εκ. ευρώ σήμερα), οι «Τάιμς» δημοσίευσαν την αναφορά, αν και τμήματά της είχαν διαρρεύσει τις προηγούμενες μέρες στον Τύπο. Στο σκάνδαλο Μπάτζιερ προστέθηκε αργότερα η υπόθεση Πόλσον και μετά μερικά χρόνια η κυβέρνηση έλαβε μέτρα για να μη λειτουργούν οι βουλευτές ως «λομπίστες» προς ξένα συμφέροντα.
Στο χρονικό του ο Richard Clogg αποκαλύπτει και άλλα άγνωστα παρασκήνια της εποχής όπως μια εμπλοκή με την πληρωμή ενός λογαριασμού ξενοδοχείου που παραλίγο να αποκαλύψει την επίσκεψη της Μελίνας Μερκούρη στο Λονδίνο και τη μεσολάβηση του ίδιου στο να βρεθεί μία θέση στο κολέγιο Balliol του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης για τον γιο του Νίκου Μπελογιάννη, ένα αίτημα που προήλθε μέσω της λαίδης Αμαλίας Φλέμινγκ.
Ένα βιβλίο που σίγουρα θα διαβαστεί απνευστί από τον ιστορικό που ουσιαστικά έκανε γνωστή τη σύγχρονη ελληνική ιστορία, μέσα από τη διδασκαλία και τα βιβλία του, σε ανθρώπους σε όλο τον πλανήτη.
Πηγή: «Richard Clogg εναντίον χούντας», Σάκης Ιωαννίδης, Καθημερινή – 11/06/2018
Μια μικρή «γεύση» από τις εμπειρίες και τη συμβολή του σπουδαίου ιστορικού Richard Clogg στον αντιδικτατορικό αγώνα όπως μεταφέρθηκαν στο βιβλίο Greek to me, A Memoir of Academic Life, το οποίο θα κυκλοφορήσει σε λίγους μήνες στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος.
